Begrijp wonden en wondgenezing

Hoe functioneert de huid?

Geplaatst op door adokier

La peau comment ça marche? Urgo MedicalDe huid bestaat uit verschillende lagen die op elkaar zijn gepositioneerd:

  • De epidermis (opperhuid): De buitenste laag van de van de huid, de epidermis, wordt bedekt door het stratum corneum, vergelijkbaar met een stapel platte, resistente cellen. Deze functioneert als een beschermend omhulsel tegen microben. Het is bedekt met poriën waaruit zweet ontsnapt om de huid te kunnen koelen. Ook is het de thuisbasis van kleine receptoren die met het brein zijn verbonden, inclusief pijnreceptoren. Ten slotte zorgt een olieachtige, waterige en onzichtbare laag, de hydrolipidenlaag, ervoor dat de huid ondoordringbaar en gehydrateerd blijft. Ook beschermt de epidermis tegen de zon en produceert het melanine, het pigment dat de huid zijn kleur geeft.
  • De dermis (lederhuid): Sterk doorbloed, de dermis is een weefsel rijk aan elastine- en collageenvezels, die het zijn elasticiteit en kracht geven. In het hart van zijn vezels en cellen is dit weefsel ook de thuisbasis van talgklieren, zweetklieren en haarzakjes. Daarnaast bezit de dermis een groot aantal bloetvaten, zenuwuiteinden, en sensoren die reageren op druk of aanrakingen. Met het ouder worden verslapt en kreukeld de dermis, waardoor rimpels ontstaan.
  • De hypodermis (onderhuids bindweefsel): Dient als een verbinding tussen de dermis en de mobiele structuren eronder, zoals de spieren en pezen. Hij beschermt het lichaam tegen fysieke schokken, temperatuurschommelingen en dient als opslagplaats voor vetweefsel.

De huid functioneert daardoor als een echt ecosysteem. Het vereist speciale zorg omdat het een essentieel onderdeel is van je lichaam.

WIST JE DAT?

De huid van een volwassen mens een oppervlakte heeft van ongeveer 2 vierkante meter! Met een gewicht van rond de 3,5 kilo voor vrouwen en tussen de 4,5 tot 5 kilo voor mannen, is dit het grootste orgaan van het menselijk lichaam. Hij doorloopt specifieke cycli, is in staat om het verschil waar te nemen tussen dag en nacht, en reageert zelfs op componenten en geuren (afhankelijk van pH) – hierdoor verandert de huid continu. Om zijn beschermende rol uit te kunnen voeren, verliest het dagelijks 2 lagen dode cellen. Dit verklaart waarom de epidermis meer dan 1.000 keer wordt vernieuwd in een mensenleven (70+ levensjaren)!

De principes van wondgenezing

Geplaatst op door adokier

Acute wonden en chronische wonden hebben verschillende genezingstijden. Acute wonden (brandwonden, snijwonden, schrammen enz.) genezen sneller (in om en nabij 2 tot 4 weken) dan chronische wonden, welke vaak een gemiddelde genezingstijd hebben van 210 dagen1. Echter zijn chronische wonden meestal gerelateerd aan onderliggende ziekte zoals diabetes of veneueze/arteriële insufficiëntie, die tegelijkertijd moeten worden behandeld.

Het genezingsproces kan worden onderverdeeld in drie stappen, die elk een essentiële rol spelen op weg naar genezing.

De drie genezingsfasen:

          1 / De schoonmaakfase

Onmiddelijk na het ontstaan van de wond wordt een belangrijk cellulair mechanisme geactiveerd. Een proces van “fysiologische” reiniging begint. De wond bevrijdt zichzelf van beschadigd weefsel dat overbodig is geworden in zijn beschermende rol over het lichaam. De wond kan hierdoor bedekt raken met een gelige laag (fibrine) die de juiste lokale behandeling vereist om beschadigd weefsel te verwijderen.

       2 / De Granulatiefase

De wond vertoont een meer korrelig uiterlijk. In feite verschijnt er een overvloed aan kleine “framboosachtige” formaties (granulatieknoppen), die geleidelijk de wond zullen opvullen. De wond krijgt een rood, glimmend uiterlijk dat wordt veroorzaakt door de instensieve aanmaak van collageen en de aanmaak van nieuwe bloedvaten door het lichaam, ter vervanging van de vernielde bloetvaten.

       3 / De Epitalisatiefase

Langzaamaan sluit de wond zich, te beginnen bij de randen, waarbij onmerkbare samentrekkingen plaatsvinden. Het oogt droger. Een nieuwe huid, eerst rozig en dun, vormt zich geleidelijkaan totdat de gehele wond bedekt is en een litteken wordt. Het litteken blijft vaak lichter dan de huid eromheen totdat melanine bevattende cellen, die verantwoordelijk zijn voor de huidskleur, maanden later een rol gaan spelen. In de weken na het genezingsprocess wordt afgeraden om de epidermis bloot te stellen aan de zon.1

WIST JE DAT?

Na het lange herstelproces verdient je huid het om een beetje verwend te worden. Littekens worden namelijk graag gehydrateerd! Het dagelijks aanbrengen van een vochtinbrengende crème voedt de huid en “ontspant” het litteken. Het is niet nodig om hard in te masseren. Een lichte, circulaire beweging is voldoende totdat de crème door de huid is opgenomen.

 
1- Rapport van de Minister van Sociale Veiligheid en het Franse Parlement over de vooruitgang in de uitgaven en omzet van ziektekostenverzekeringen in 2014 (Wet van 13 augustus 2004) – juli 2013

Risicofactoren

Geplaatst op door adokier

les facteurs de risque - Urgo Medical

Diverse factoren kunnen een wond veroorzaken, de genezing ervan in gevaar brengen, of zelfs ervoor zorgen dat een acute wond veranderd in een chronische wond, met alle risico’s op complicaties van dien.

Hieronder staan enkele veelvoorkomende risicofactoren:

Ziektegerelateerde risicofactoren
  • Veneuze insufficiëntie: Voorkomt dat het bloed het bovenlichaam bereikt (in de richting van het hart). Dit zorgt ervoor dat het bloed in de aderen stagneert.
  • Diabetes: Veroorzaakt een hoge bloedsuikerspiegel en beschadigt de slagaders en zenuwen, vooral in de voeten.
  • Arteriële insufficiëntie: Voorkomt dat de wond voldoende wordt voorzien van arterieel bloed. Dit bemoeilijkt de aanvoer van benodigde nutriënten die nodig zijn voor de lokale wondgenezing.
  • Ondervoeding: Verantwoordelijk voor een tekort aan essentiële voedingsstoffen die de wond nodig heeft om te kunnen herstellen en genezen.
 
Levensstijlgerelateerde risicofactoren
  • Roken: Kan de slagaderen beschadigen en de zuurstoftoevoer naar de wond verlagen.
  • Het dragen van oncomfortabele schoenen: Can impair blood flow, exert pressure on an existing wound or cause friction which damages the skin.
  • Niet naleven van basishygiëne: Inclusief dagelijks wassen, goed afdrogen tussen de tenen na het wassen en knippen teennagels etc.
  • Inactieve levensstijl: Verhoogt het risico op hart- en vaatziekten en diabetes. Een minimum aan fysieke activiteit wordt daarom aanbevolen om een metabolisch evenwicht te garanderen.
 
Patiëntprofielgerelateerde risicofactoren
  • Leeftijd: de huid wordt met het ouder worden dunner, waardoor de weefselzwakte nog verder toeneemt. Oudere mensen zijn ook meer vatbaar voor een droge huid. Het gebrek aan elasticiteit maakt je kwetsbaarder voor stoten, zelfs kleine schokken, en kan het genezingsproces vertragen.
  • Geestelijke gezondheid: Stress en depressie komen vaak voor bij patiënten die lijden aan een wond, die soms lang nodig heeft om te genezen. Het beheersen van deze factoren, of het nu gaat om pijn, de tijd die nodig is voor genezing, de moeilijke behandeling of een meer algemeen gevoel van angst, is essentieel voor de genezing van een wond.

Wat is een wond?

Geplaatst op door adokier

Er zijn twee categorieën wonden:

  • Acute wonden

    Deze kunnen worden beschreven als wonden die plotseling ontstaan (zoals brandwonden), postoperatieve wonden (door operatie) en traumatische wonden (snijwonden, beten, schrammen of ten gevolge van extreme weersofstandigheden, zoals in het geval van bevriezing).

    Voor deze acute wonden duurt het fysiologisch genezingsproces twee tot vier weken.

  • Chronische wonden

    Deze wonden (beenulcera, decubitus of diabetische voet) zijn vaak het gevolg van een onderliggende ziekte of verandering in de algemene gezondheidsconditie van een patiënt die het genezingsproces vertragen. Hun behandeling vereist een lokale wondverzorging, maar ook een behandeling van de onderliggende condities, zoals veneurze insufficiëntie, diabetes of langdurige immobilisatie die vaak gepaard gaat met ondervoeding en/of incontinentie. Deze wonden hebben meer genezingstijd nodig (gemiddeld tot 210 dagen1) en zijn vaak terugkerend van aard, waardoor preventieve maatregelen belangrijk zijn, met name in het geval van veneuze beenulcera. Een hogere leeftijd is ook een risicofactor voor de aanwezigheid van wonden dankzij de vaak langzame ontwikkeling van onderliggende ziekten en een in het algemeen afnemende effectiviteit op genezingsprocessen.

Ongeacht de mate van schade aan de verschillende huidlagen vereist iedere wond, acuut of chronisch, een passende verzorging en behandeling. In feite stelt een geringe beschadiging van de huid het menselijk lichaam bloot aan bacteriële besmetting en daarmee een risico op infectie.

Hoe behandel je een wond?

  • Maak de wond schoon met water (bij voorkeur warm). Verwijder alle niet lichaamseigen vervuiling die zich aan het oppervlak van- of zelfs in de wond bevinden (grind, aarde, stukjes glas, metaalsplinters et cetera).
  • Indien het weefsel bijzonder rood is aan de randen van een acute wond; als er een warmtegevoel is (teken van lokale ontsteking) of als het geel/groen is (taken van de aanwezigheid van pus); als de wond behoorlijk exsudeert; als de wond een onaangename geur afgeeft; of bij aanwezigheid van een verhoogde lichaamstemperatuur (koorts), dit kunnen tekenen zijn van een lokale infectie die behandeld dient te worden door een professionele gezondheidswerker.
  • Raadpleeg uw arts indien u een chronische wond hebt, welk type dan ook, welke optreedt of aanhoudt.

WIST JE DAT?

Elke vierkante centimeter menselijke huid bevat 2,4 meter aan bloedvaten, voornamelijk te vinden in de dermis en hypodermis.
Deze lagen zijn de diepste lagen van de huid.

 
(1) Rapport van de Minister van Sociale Veiligheid en het Franse Parlement over de vooruitgang in de uitgaven en omzet van ziektekostenverzekeringen in 2014 (Wet van 13 augustus 2004) – juli 2013